Ghana ligt aan de westkust van Afrika. Het land is door de Verenigde Naties geclassificeerd als een ontwikkelingsland met een lage status van humane ontwikkeling. Eenderde van de bevolking leeft onder de armoedegrens. De economische ontwikkeling wordt bemoeilijkt door een weinig ontwikkelde infrastructuur; door grote afhankelijkheid van export van ruwe producten als cacao, goud en aardolie; door de instabiliteit van omringende landen als Ivoorkust, Nigeria, Liberia en Sierra Leone met een negatieve invloed op buitenlandse investeringen; door hoge werkloosheid en inflatie; door matige hygiëne en gezondheidsproblematiek; en door alom aanwezige corruptie, bureaucratie en nepotisme.
Ghana in Afrika (links) en de Upper East Region in Ghana (rechts)
Noordoost-Ghana
Binnen Ghana bestaan grote verschillen in ontwikkeling en blijft het noorden ernstig achter op het zuiden. Dienstverlening en industrie vestigen zich in de zuidelijke verstedelijkte regio’s rondom de hoofdstad Accra en de tweede stad Kumasi. Van de noordelijke bevolking woont meer dan 80% op het platteland en werkt tweederde in de landbouw, bijna altijd als niet-commerciële, zelfvoorzienende boer. De mogelijkheden tot economische ontwikkeling zijn in het noorden minder gunstig dan in het zuiden door het droge klimaat, afwezige irrigatietechnieken, slecht onderhouden infrastructuur, wijdverbreide ongeschooldheid, overbelaste scholen, armoede, ethnische wrijvingen en – als gevolg van een ontbrekende interesse in de noordelijke regio’s – uitblijvende overheidshulp en tekorten aan (hoog)opgeleiden in de gezondheids-, onderwijs- en technieksectoren.
De verspreiding van het aantal mensen dat in armoede leeft in Ghana:
armoede komt met name voor in het noordoosten
De Upper East Region en het Garu-Tempane District
In het uiterste noordoosten van Ghana ligt het Garu-Tempane District. Het district ligt in de Upper East Region, de kleinste maar dichtstbevolkte van de Ghanese provinciën. De Upper East Region behoort tot de armste regionen van Ghana; een groot deel van de inwoners leeft in lemen hutten op de savanne en ongeveer 80% werkt in de landbouw. Die landbouw is niet-intensief, nauwelijks gemechaniseerd en veelal voor zelfvoorziening of lokale, kleinschalige handel. De gemiddelde persoonlijke inkomsten en uitgaven zijn de laagste van Ghana; de toegang tot onderwijs en gezondheidszorg eveneens.
Infectieziekten zijn de voornaamste doodsoorzaken, met name malaria, buiktyfus, tuberculose en meningitis. De kindersterfte is hoog en de vaccinatiegraad variabel. Verhoudingsgewijs zijn er slechts weinig artsen en verpleegkundigen in deze dichtbevolkte regio.
De verhouding tussen de bevolkingsgrootte en het aantal gezondheidszorgvoorzieningen in de Upper East Region schiet tekort vergeleken met zuidelijkere regio’s in Ghana. Daarbij komt dat, terwijl nationaal de aantallen gezondheidszorginstituten en gezondheidswerkers zijn toegenomen gedurende de laatste vijftien jaar, deze aantallen in de Upper East Region weinig zijn gestegen of zelfs zijn gedaald.
In het Garu-Tempane District zijn geen artsen werkzaam. Klinieken, waar verpleeg- en verloskundigen werkzaam zijn, verlenen de meest basale zorg. Het meest nabij gelegen ziekenhuis is op circa 25 kilometer afstand in Bawku. Dat ziekenhuis bedient minstens 300.000 bewoners; er zijn een wisselend, maar klein aantal artsen in vast dienstverband werkzaam.
Vanwege het afgelegen en achtergestelde karakter, de gebrekkige infrastructuur en het barre klimaat zijn slechts weinig ontwikkelingshulporganisaties actief in deze regio van Ghana.
Tekorten aan gezondheidspersoneel
De overheidsdienst Ghana Health Service, die verantwoordelijk is voor de Ghanese gezondheidszorg, heeft voor Noordoost-Ghana in 2004 de problemen in de gezondheidszorg in kaart gebracht. Wat betreft het personeelsbestand wordt opgesomd:
- de moeilijkheid om afgestudeerde gezondheidswerkers te behouden in de regio;
- de voorkeur van afgestudeerde gezondheidswerkers om elders in Ghana te gaan werken;
- een tekort aan adequaat geschoolde gezondheidswerkers;
- ernstige tekorten aan specialisten;
- een verouderend personeelsbestand.
In de jaren hierna blijven deze problemen grotendeels bestaan. In 2009 heeft de Ghana Health Service gepubliceerd in hoeverre diens doelstellingen zijn behaald voor de werving van nieuw personeel in de Upper East Region. Van de 19 artsen zijn er 3 geworven; van de 75 verpleegkundigen zijn er 29 geworven; van de 38 andere gezondheidswerkers zijn er 7 geworven. De grote meerderheid van de verpleegkundigen en andere gezondheidswerkers die werkzaam zijn in de Upper East Region bereikt binnenkort de pensioengerechtigde leeftijd van 55 tot 60 jaar. Van de verpleegkundigen die in de regio opgeleid worden verlaat meer dan 70% de regio om elders in Ghana te gaan werken.
Gezondheidszorgvoorzieningen in de Upper East Region en het Garu-Tempane District
Verschillen tussen de Upper East Region en Ghana nationaal
Bronnen
- Ghana Statistical Service. National and Regional Summary 2003 Core Welfare Indicators Questionnaire (CWIQ) Survey Ghana.
- World Health Organization. Country Health System Fact Sheet 2006 Ghana.
- Statistics and Data Management Caucus: Economy of Ghana Network. Seminar 1: Ghana Living Standards Surveys.
- Ghana Statistical Service. Ghana Living Standards Survey: Report of the Fifth Round (GLSS 5), 2008.
- Ghana Health Service. Annual Report, 2007.
- Ghana Health Service. Annual Report, 2010.
- Ghana Health Service, Upper East Regional Health Administration. Annual Report, 2004.
- Ghana Health Service. Types of Health Facilities in Upper East Region, 2009.
- Ghana Health Service, Upper East Region, Regional Health Directorate. Report on Upper East Regional Retreat of Health Managers on Health PoW Implementation Challenges/Issues, 2009.
- Ghana Health Service, Upper East Regional Health Directorate. Synthesis of 2009 Upper East Region Annual Performance Review, 2010.
- Ghana Health Service, Upper East Region. Annual Report: Annual Health Sector Performance Review, 2010.
- Ghana Poverty Reduction Strategy 2003-2005. An Agenda for Growth and Prosperity: Volume I: Analysis and Policy Statement, 2003.
- National Development Planning Commission. Growth and Poverty Reduction Strategy (GPRS II) 2006-2009, 2005.
- Ghana Statistical Service. Health, Nutrition and Environment Statistics Report, 2005.
- International Fund for Agricultural Development. Upper East Region Land Conservation and Smallholder Rehabilitation Project (LACOSREP) Phase II: Interim Evaluation, Report No 1757-GH, 2006.
- United Nations Country Team. United Nations Development Assistance Framework (UNDAF) For Ghana 2006-2010, 2005.
- Environmental Health Project. Ghana Urban Health Assessment, Activity Report 114, 2002.